2025-yil 1-iyun holatiga ko'ra, qurilish tashkilotlarining umumiy soliq qarzi 1 trillion so'mdan oshdi. Qarzning muhim chegarasi-100 million so'm-1103 ta kompaniya tomonidan oshib ketdi, bu sohadagi muammoning tizimli xususiyatini ko'rsatadi.
Bozor ishtirokchilarining oz sonida qarzlarning kontsentratsiyasi alohida tashvish uyg'otadi: faqat o'nta kompaniya 433,5 milliard so'mni tashkil etadi — qarzning 40,1 foizi. Bu moliyaviy qiyinchiliklarga duch keladigan yoki agressiv soliq optimallashtirish sxemalaridan foydalanadigan yirik pudratchilarning yuqori ulushini ko'rsatishi mumkin.
Hududiy taqsimot bo'yicha soliq qarzlarining eng katta miqdori Toshkentda qayd etildi — 475,6 mlrd so'm. Ushbu ko'rsatkich Andijon viloyatidagi qurilish kompaniyalarining umumiy qarzidan ikki baravar ko'p bo'lib, hajmi 166,3 mlrd so'm bo'lgan ikkinchi o'rinda turadi. Buxoro viloyati 88,7 mlrd so'mlik qarzdorlikka qarshi uchinchi o'rinda turadi.
Ushbu raqamlar qurilish sohasidagi fiskal intizom va davlat infratuzilma dasturlarini amalga oshirish uchun yuzaga kelishi mumkin bo'lgan xatarlar masalasini ko'taradi. Qurilish faolligining faol o'sishi va yirik milliy loyihalarni amalga oshirish sharoitida asosiy o'yinchilarning soliq tushumlarining barqarorligi ayniqsa muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Tahlilchilarning ta'kidlashicha, vaziyat qurilish materiallari tannarxining oshishi va valyuta kurslarining o'zgarishi fonida davlat shartnomalaridagi kechikishlar va kassa uzilishlari bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Ehtimol, soliq organlari yaqin kelajakda qarzlarni undirish choralarini kuchaytirishi mumkin va tizimli qoidabuzarlar uchun tenderlarda ishtirok etish va davlat buyurtmalarini olishda cheklovlar qo'yilishi mumkin.
