Qozog'istonda deepfakes — neyron tarmoq texnologiyalari yordamida yaratilgan soxta videolarning tarqalishi faollashdi. Bunday materiallarning maqsadi taniqli ijtimoiy va siyosiy arboblarni obro'sizlantirish, shuningdek, ularning qurolli mojarolarda ishtirok etish bilan bog'liq tashviqot kampaniyalarida ishtirok etish illyuziyasini yaratishdir.
Yuqori darajadagi ishonchga ega bo'lgan soxta videolarda taniqli odamlarning tashqi ko'rinishi va ovozi taqlid qilinadi. Tasvirlari soxta tarkibda ishlatilganlar orasida tashqi ishlar vaziri Murat Nurtleu, qo'shiqchi Alisher Karimov, jurnalist Gaziza Raimbek, shuningdek, Qostanay va Shimoliy Qozog'iston viloyatlari ma'muriyatlari rahbarlari bor.
Videolardan birida Alisher Karimov tomoshabinlarga jangovar harakatlarda ishtirok etish uchun shartnoma imzolashni so'rab, yuqori to'lovlar va "o'zini haqiqiy erkak sifatida ko'rsatish imkoniyatini"va'da qiladi. Vizual va ovozli qo'llab-quvvatlash materiallari generativ AI algoritmlari yordamida amalga oshiriladi, bu esa uni ko'pchilik foydalanuvchilar uchun vizual jihatdan ishonchli qiladi.
Bunday chuqur feyklarning tarqalishi asosan ijtimoiy tarmoqlar va messenjerlar orqali sodir bo'ladi. Materiallar mualliflari noma'lum bo'lib qolmoqda, ammo Qozog'iston qonunchiligi ataylab yolg'on ma'lumotlarni ishlab chiqarish va tarqatish uchun jinoiy javobgarlikni nazarda tutadi, ayniqsa bu jamoat xavfsizligi yoki xalqaro munosabatlarga ta'sir qilishi mumkin bo'lsa.
Bu generativ AI texnologiyasini noto'g'ri ma'lumot kampaniyalariga jalb qilish uchun birinchi urinish emas. May oyida bosh vazir Oljas Bektenov va jurnalist Gulnara Bajkenovaga tegishli soxta nutqlar aks etgan videolar paydo bo'ldi. Endi bunday amaliyot mintaqaning boshqa mamlakatlariga ham tarqaldi: bloggerlar, senatorlar va o'zbekistonlik ommaviy axborot vositalari vakillari ishtirokidagi chuqur feyklar ham axborot muhitida muntazam elementga aylandi.
Postsovet hududida chuqur soxtalashtirish mutaxassislar tomonidan axborot manipulyatsiyasi strategiyasining bir qismi sifatida qaraladi. Maqsad jamoat arboblariga jamoatchilikning ishonchsizligini uyg'otish, vayronagarchiliklarni keltirib chiqarish va soxta ijtimoiy media kun tartibini yaratishdir. Raqamli muhitda kontentni tarqatishning yuqori tezligi fonida, bunday firibgarliklar axborot xavfsizligi va rasmiy manbalarga jamoatchilik ishonchi uchun tobora ortib borayotgan tahdiddir.
