Ta'lim, fan va texnologiyalar sohasidagi hamkorlikni chuqurlashtirish qariyb o'ttiz yil davomida rivojlanib kelayotgan O'zbekiston-Xitoy hamkorligining eng muhim yo'nalishiga aylanib bormoqda. Tizimli muloqot va imzolangan bitimlar orqali O'zbekiston va Xitoy innovatsion ekotizimni rivojlantirish va kadrlar salohiyatini mustahkamlashga qaratilgan keng ko'lamli hamkorlikdagi ilmiy va ta'lim dasturlarini amalga oshirmoqda.
Samarqandda 1-2 iyun kunlari bo'lib o'tgan II O'zbekiston-Xitoy mintaqalararo forumi bu boradagi navbatdagi qadam bo'lib, uning doirasida ta'lim, fan va texnologiyalar sohasida innovatsion hamkorlik forumi bo'lib o'tdi. Tadbirda ikki mamlakatning davlat tuzilmalari, oliy o'quv yurtlari, ilmiy-tadqiqot institutlari va xususiy kompaniyalari vakillari ishtirok etdi.
O'zbekiston oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi innovatsion rivojlanish agentligi direktori Sharof Rajabboyev Xitoy global innovatsion tizimda yetakchi o'rinni egallab turganini ta'kidladi. 2024 yilda Xitoy ilmiy-tadqiqot faoliyati, texnologik infratuzilma va startaplarni qo'llab-quvvatlashga faol investitsiyalar natijasida global innovatsion indeksda 11-o'rinni egalladi.
Rajabboyev, shuningdek, Huawei, Tencent, Alibaba va BYD nafaqat texnologiya gigantlari, balki kelajakni shakllantiradigan brendlar ekanligini ta'kidladi. Xususan, 2024 yilda Jizzax viloyatida BYD Uzbekistan Factory zavodi ish boshladi, bu ikki mamlakat sanoat-texnologik sherikligining ramzi bo'ldi.
Ilmiy hamkorlik tarixi 30 yildan ortiq davom etadi: 1992 yilda ilmiy-texnik hamkorlik to'g'risida birinchi bitim imzolandi, bu ko'p tarmoqli hamkorlik uchun asos bo'ldi. Keyingi yillarda hamkorlikni kengaytirish bo'yicha qo'shimcha bitimlar va protokollar imzolandi, shu jumladan O'zbekiston oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi hamda Xitoy xalq Respublikasi fan va texnologiyalar vazirligi o'rtasidagi 2024 yilgi hujjat.
2025 yilda innovatsion rivojlanish agentligi O'zbekiston-Xitoy qo'shma ilmiy loyihalari tanlovining yangi bosqichini e'lon qildi, arizalar qabul qilinishi allaqachon boshlangan.
Bundan tashqari, Xitoyning O'zbekistondagi xalqaro taraqqiyot va hamkorlik davlat agentligi ko'magida ilmiy-tadqiqot institutlarini transformatsiya qilish, shu jumladan beshta O'zbekiston ilmiy-tadqiqot institutlarini zamonaviy laboratoriya uskunalari bilan jihozlash loyihasi amalga oshirilmoqda. Loyihaning umumiy sarmoyasi 8,2 million dollarni tashkil etadi.
Mutaxassislarning ta'kidlashicha, ilm-fan va ta'lim sohasidagi aloqalarni mustahkamlash nafaqat bilim va texnologiyalar almashinuviga yordam beradi, balki milliy tizimlarning barqaror rivojlanishi va modernizatsiyasi uchun mustahkam poydevor yaratadi. O'zbekiston va Xitoyning ushbu sohadagi hamkorligi ikki mamlakat o'rtasidagi strategik hamkorlikning muhim elementi bo'lib qolmoqda.
