Yangi sharhga ko'ra Commodity Markets Outlookjahon banki tomonidan e'lon qilingan jahon xomashyo savdosida 2025-2026 yillar davomida narxlarning barqaror pasayishi kutilmoqda. Bunday dinamikaning sabablari global iqtisodiy o'sish sur'atlarining pasayishi, shuningdek, protektsionistik kayfiyatning o'sishi va mamlakatlar o'rtasidagi savdo to'siqlarining kuchayishi deb ataladi.
Mutaxassislarning prognozlariga ko'ra, 2025 yilda tovar narxlarining umumiy darajasi 12% ga pasayadi va 2026 yilda pasayish yana 5% da davom etadi. Shunday qilib, global kotirovkalar pandemiyadan oldingi davrda — 2015 yildan 2019 yilgacha qayd etilgan qiymatlarga qaytadi. Energiya, metallar va qishloq xo'jaligi xom ashyosi segmentlarida ayniqsa sezilarli pasayish kutilmoqda.
Tahlilchilarning ta'kidlashicha, narxlarning pasayishi energiya narxining oshishi, logistika muammolari va ta'minot cheklovlari tufayli yuzaga kelgan inflyatsiya bosimini ushlab turishda ijobiy rol o'ynashi mumkin. Bu, ayniqsa, import darajasi yuqori bo'lgan mamlakatlar uchun to'g'ri keladi, bu erda xom ashyo narxining pasayishi ichki bozorni barqarorlashtirishga va iste'molchilar faolligini oshirishga yordam beradi.
Biroq, daromadlarining katta qismi xom ashyo eksporti hisobiga shakllanadigan bir qator rivojlanayotgan iqtisodiyotlar uchun bunday narx tendentsiyasi jiddiy makroiqtisodiy xavflarni keltirib chiqarishi mumkin. Eksport daromadlarining pasayishi valyuta zaxiralariga bosim o'tkazishi, byudjet majburiyatlarini bajarishni qiyinlashtirishi va ichki rivojlanish sur'atlarini pasaytirishi mumkin.
Jahon banki eksport qiluvchi mamlakatlar hukumatlarini daromad manbalarini diversifikatsiya qilish, xom ashyo bo'lmagan tarmoqlarni rivojlantirish va xalqaro ishlab chiqarish zanjirlariga barqaror integratsiyaga e'tibor qaratib, yuzaga kelishi mumkin bo'lgan oqibatlarga oldindan tayyorgarlik ko'rishga va iqtisodiy strategiyalarni qayta ko'rib chiqishga chaqirmoqda.
