Xabar qilinishicha, 2025-yil 1-martdan boshlab O'zbekistonda qishloq xo'jaligi mahsulotlarini jismoniy shaxslardan xarid qilayotgan eksportchilarga xarid dalolatnomalarini elektron shaklda rasmiylashtirish imkonini beruvchi yangi mexanizm joriy etildi. Ushbu chora agrar sektorni raqamlashtirish yo'lidagi muhim qadam bo'lib, bozor talabi va mahsulot sotish hajmlarini tizimli tahlil qilishni yo'lga qo'yish, shuningdek, ish oqimining shaffofligi va samaradorligini oshirish imkonini berdi.
Yangi tizimning asosiy afzalliklaridan biri ro'yxatga olish tartibini soddalashtirish edi: elektron sotib olish dalolatnomasini shakllantirishda endi sotuvchi-jismoniy shaxsning PINFLINI ko'rsatish shart emas. Bu ma'muriy yukni kamaytiradi va jarayonni bozor ishtirokchilari uchun yanada qulayroq qiladi.
2025 yil 2 iyun holatiga ko'ra, elektron xaridlar katta hajmdagi operatsiyalarni qamrab oldi. Masalan, 239 ta umumiy ovqatlanish korxonasi jismoniy shaxslardan jami 60,2 mlrd so'mlik 176 turdagi qishloq xo'jaligi mahsulotlarini sotib oldi. Umumiy ovqatlanish orasida mol go'shti (20,3 mlrd so'mga 195 tonna), qo'y go'shti (8,7 mlrd so'mga 70 tonna), guruch (3,2 mlrd so'mga 138 tonna) va pomidor (2,4 mlrd so'mga 81 tonna) eng katta talabga ega edi.
Eksportchilar ham faol bo'lishdi: 166 tashkilot 1 trillion so'mdan ortiq 79 turdagi mahsulot sotib oldi. Olma (154,9 mlrd so'mga 50,4 ming tonna), karam (117,8 mlrd so'mga 19,2 ming tonna), quritilgan mevalar (105,8 mlrd so'mga 8,4 ming tonna) va gilos (102,6 mlrd so'mga 4,4 ming tonna) hajmi bo'yicha yetakchi bo'ldi.
Mutaxassislarning fikriga ko'ra, sotib olishning elektron shaklini joriy etish qishloq xo'jaligi ishlab chiqaruvchilarining daromadlarini qonuniylashtirishda muhim rol o'ynaydi, shaffof raqobat muhitini rivojlantirishni rag'batlantiradi va agrar sohada to'laqonli raqamli bozorni yaratishga yordam beradi. Yangi mexanizm, shuningdek, davlat organlari va bozor ishtirokchilariga Real vaqt rejimida ishonchli tahlillarni taqdim etish orqali logistika va etkazib berish hajmini nazorat qilishni kuchaytiradi.
Elektron xarid hujjatlarini joriy etish O'zbekiston iqtisodiyotini raqamli transformatsiya qilish strategiyasining muhim elementiga aylanib, agrosanoat majmuasining yangi sharoitlarda barqaror o'sishi va rivojlanishini ta'minlamoqda.
