Xitoyning deepseek startapi o'zining sun'iy intellekt til modeli r1 — 0528 ning yangi versiyasini taqdim etdi. Yangilangan tizim mantiqiy fikrlash, dasturlash, matematika va umumiy dunyo bilimlari testlarida yuqori natijalarga erishdi va O3 deb nomlangan ilg'or OpenAI modeliga yaqin darajani namoyish etdi. Biroq, texnik yutuqlar fonida siyosat va so'z erkinligi bilan bog'liq masalalarda modelga qo'yilgan cheklovlar tobora sezilarli bo'lib bormoqda.
R1-0528 xatti-harakatlarini tahlil qilish xlr8harder taxallusi ostida ishlaydigan mustaqil ishlab chiquvchi tomonidan amalga oshirildi. Shuningdek, u AI ishini tahlil qilish uchun mo'ljallangan SpeechMap platformasining muallifi. Uning kuzatuvlariga ko'ra, yangi versiya DeepSeek tomonidan chiqarilgan barcha "eng ko'p tsenzuraga olingan" bo'lib qoldi va endi Xitoy rahbariyatiga qarshi tanqid sifatida qabul qilinishi mumkin bo'lgan mavzularni muhokama qilishdan ancha tez-tez bosh tortmoqda.
Bunday siyosat XXR qonunchiligiga, xususan, 2023 yilda kuchga kirgan qonunga mos keladi. Ushbu qonunga ko'ra, "mamlakat birligi va jamoat uyg'unligi"ga tahdid soladigan sun'iy intellekt tarkibini yaratish taqiqlanadi. Qonun qoidalari juda keng shakllantirilgan bo'lib, bu Xitoy tarixi yoki siyosati bo'yicha muqobil qarashlarni muhokama qilishga qaratilgan har qanday urinishlarni blokirovka qilishga imkon beradi. Bunga javoban, kompaniyalar so'rovlarni filtrlash algoritmlarini amalga oshiradilar va ushbu talablarni hisobga olgan holda o'z modellarining xatti-harakatlarini oldindan moslashtiradilar.
Tadqiqot ma'lumotlariga ko'ra, deepseek R1 ning asosiy versiyasi allaqachon siyosiy jihatdan sezgir mavzular bilan bog'liq savollarning 85 foiziga javob berishdan bosh tortgan. Biroq, R1-0528 bir qadam oldinga ketdi. Xlr8harderning ta'kidlashicha, model Shinjon — xalqaro inson huquqlari tashkilotlari ma'lumotlariga ko'ra, milliondan ortiq uyg'urlar majburiy hibsga olingan mintaqadagi vaziyat haqidagi har qanday munozaralarni muntazam ravishda bloklaydi. Savolning aniq formulasi bilan ham, model Pekinning rasmiy pozitsiyasini takrorlashga yoki javobdan butunlay voz kechishga moyil.
Buni R1-0528 ni mustaqil sinovdan o'tkazgan TechCrunch jurnalistlari ham tasdiqladilar. Ularning ta'kidlashicha, hatto Tiananmen maydonidagi norozilik namoyishlari yoki Xitoy hukumatining milliy ozchiliklarga nisbatan xatti-harakatlari kabi voqealarga oid ohangsiz savollar ham mazmunli yoki tanqidiy rangli javoblarga ega emas. Model mavzuni tark etadi yoki rasmiy chiziqqa mos keladigan so'zlarni keltiradi.
So'z erkinligi cheklovlari bir necha bor Xitoyning sun'iy intellekt tizimlarini tanqid qilgan. Ilgari magi — 1 va Kling video generatori kabi boshqa ishlanmalar ham xuddi shunday e'tiborga tushgan. Ikkala loyiha ham tizimli tsenzurada va siyosiy dolzarb masalalarni e'tiborsiz qoldirishda ayblangan. 2024-yil dekabr oyida Hugging Face platformasi bosh direktori Kleman Delang G'arb kompaniyalarini avtoritar tsenzura modelining Xitoydan tashqariga tarqalishi xavfini keltirib, o'z mahsulotlariga Xitoy sun'iy intellektini integratsiyalashuvidan ochiqchasiga ogohlantirdi.
DeepSeek til modellarini ishlab chiqishda ta'sirchan yutuqlarga erishgan bo'lsa-da, ichki filtrlash va tsenzuraning o'sib borayotgan darajasi ularning global kontekstda qo'llanilishini shubha ostiga qo'yadi. Bunday strategiya nafaqat so'z erkinligini cheklashi, balki xalqaro sun'iy intellekt ekotizimiga bo'lgan ishonchni ham buzishi mumkin. Ayniqsa, tsenzura texnologiyaning o'zi arxitekturasining bir qismiga aylanib, Real vaqtda avtomatik ravishda qo'llaniladigan sharoitlarda.
